انگار واقعیت دارد

[ آرش افشار – منتقد ]

از اولین روزهایی که آلبوم نخست کاکوبند به نام «دعوت» منتشر شد، این سؤال برای بسیاری از شنوندگان آن وجود داشت که مگر تولید اثری در این حدود و با این کیفیت در ایران ممکن است؟ پاسخ این بود که بله! سلیقه، دقت و وسواس -البته در کنار دانش و مهارت کافی- می‌تواند به خروجی استاندارد منتهی شود و فراتر از آن، یک اثر موسیقایی داخلی با رعایت معیارهای جهانی، برای مخاطب غیرایرانی هم قابل شنیدن خواهد بود.
 
اما سؤال دیگر این بود که «دعوت» که سال‌ها وقت صرف آن شده تا به این کیفیت برسد، در اجرای زنده چگونه خواهد بود و آیا «کاکوبند» روی صحنه هم می‌تواند پاسخ‌گوی ذوق سخت‌پسندانی باشد که اجرای استودیویی از شکاف‌های ریز غربال‌شان گذشته است؟
 
این نوشته در واقع پاسخی به این سؤال است و البته جواب آن هم قاطع است و کوتاه: بله!
 
آن‌چه در کنسرت کاکوبند می‌بینید و می‌شنوید، ممکن است به‌نظرتان غیرقابل‌باور بیاید. حتی ممکن است یک لحظه تردید کنید که آیا واقعاً روی یکی از صندلی‌های سالن میلاد نمایشگاه نشسته‌ا‌ید که کنسرت‌های پیش از این هم در آن برگزار شده‌ است؟
 
اما همه‌چیز واقعیت دارد. در همین سالن می‌شود چنین کیفیت صدایی را تجربه کرد. می‌شود نورپردازی حرفه‌ای و درست و در تطبیق کامل با موسیقی را دید. می‌شود با تصویرهایی در پس‌زمینه‌ مواجه شد که بسیار هوشمندانه و با بهترین وضعیت کیفی، طراحی و اجرا شده‌اند و…
 
اما گذشته از نکات فنی، اجرای گروه هم چشم‌گیر است. نوازندگی و خوانندگی کاکوبند در کنسرت، نمره‌ی قبولی می‌گیرد و علاوه بر آن، آهنگ‌های این گروه قابلیت‌های ویژه‌ی خود برای اجرای زنده را به رخ می‌کشند. این وجه دیگری از کاکوبند است که لذتی مضاعف به مخاطبان‌اش می‌بخشد. همان‌طور که کاور آلبوم، تیزرها و موزیک‌ویدئوی این گروه همه نشان از فکرشدگی دارند، به‌نظر می‌رسد در زمان ساخت و پرداخت آهنگ‌ها به قابلیت‌های لازم برای اجرای زنده هم فکر شده و هم‌چنان همه‌چیز بر اساس یک برنامه‌ی مدوّن پیش می‌رود. این سرسری و اتفاقی‌نبودن، مخاطب را متوجه احترام سازندگان به گوش و هوش او می‌کند و این درست همان چیزی است که لذتی دوچندان را به او می‌دهد.
 
در طول کنسرت، حال همه خوب است و در پایان هم می‌شود رضایت را در چهره‌های مخاطبان دید. کاکوبند با استفاده از آوا، بدون آن‌که کلماتی روشن یا کلامی معنی‌دار در آن باشد، ذوق عمومی شنونده‌ی ایرانی را -که خواننده را جزئی لازم از یک قطعه‌ی موسیقی می‌پندارد- راضی نگه می‌دارد و در عین حال، هوشمندانه از انتقال پیامی مشخص یا مفاهیمی که می‌تواند مورد توافق همه نباشد، کناره می‌گیرد. تنوع حسی و ریتمی قطعات و استفاده از فضاهایی که در عین آشنایی برای مخاطبان، تازگی‌های لازم را هم دارند، عامل دیگری است که حاضران را در طول اجرا همراه و خرسند می‌کند.
 
اما توفیق کاکوبند در آلبوم «دعوت» و اجراهای زنده، پیام‌ دلگرم‌کننده‌ای هم برای دست‌اندرکاران موسیقی دارد. آن‌ها که بر خلاف جریان رایج در موسیقی ایران، به کاری جدی و سطح بالا مشغول‌اند، اغلب نگرانی‌هایی درباره‌ی ابعاد تجاری کار و استقبال مخاطبان دارند. آن‌چه برای کاکوبند اتفاق افتاد، نشان می‌دهد که با کار خوب و برنامه‌ی درست می‌شود شکل‌های بهتری از موسیقی را هم به گوش مردم رساند.