جدید 95

موسیقی ما – ششمین نشست تخصصی-آموزشی «آیین آواز» ششم بهمن‌ماه در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد و هنرمندانِ حاضر در این نشست به این مساله اشاره کردند که در این روزها به اندازه‌ای به موضوع تکنیک در یادگیری و اجرای آوازها اهمیت داده شده که حس و حال را از آوازها سلب کرده است.
 
در این برنامه پس از اجرای نمایشی بخشی از آموزش در کلاس‌های آواز توسط محمود مخدوم – مدرس آواز – و سه نفر از شاگردان نوجوانش روی صحنه، مخدوم همراه تورج زاهدی و علی شیرازی – کارشناس مجری برنامه – برای بحث درباره «حس و حال در آواز ایرانی» به جایگاه آمدند. ابتدا شیرازی با طرح این موضوع که چرا همه ما دوست داریم برخی آوازها و صداهای خوانندگان را بارها و بارها بشنویم و از این تکرار لذت هم می‌بریم؟ به نمونه‌هایی از آوازها و نام‌های خوانندگان آثار اشاره کرد، سپس مخدوم به گلایه از فقدان عنصر حس و حال در آوازهای این زمانه پرداخت و گفت: «به‌طور اساسی، ‌حس و حال جزیی از ذات هنر است و نه فقط در آواز که حتی در قلم یک نویسنده یا شاعر هم در جریان است. یعنی باید حس و حال همیشه با اثر هر هنرمند از هر رشته هنری‌ای توأم باشد. متأسفانه در این سال‌ها آنقدر به موضوع تکنیک در یادگیری و اجرای آوازها اهمیت داده می‌شود که به نوعی می‌بینیم تکنیک جای حس و حال را در آوازها گرفته است.»
 
تورج زاهدی – خواننده و پژوهشگر موسیقی – نیز با تعریفی از حال و دقت در معنای عرفانی حال در خوانندگی از زنده‌یاد استاد غلامرضا دادبه (جانسوز) به‌عنوان خواننده بزرگی که آوازهایش سرشار از حس و حال معنوی و عرفانی بود، نام برد: «همه ما عنصر «حس» را می‌شناسیم، زیرا موجوداتی حساس هستیم. به‌جز آن هم می‌دانیم که حال، وجهی از زمان است، اما نه به آن صورتی که علم تعریف کرده و به دست داده است. در هنر آواز هم به‌راستی می‌توان درباره این موضوع تحقیق و صحبت کرد یا نوشت که چرا کسانی که کوشیدند آوازهای استاد دادبه را بازخوانی کنند و مو به مو هم موفق به این کار شدند، نتوانستند حس و حال آواز او را تمام و کمال بازاجرا کنند. چه رازی در صدای دادبه بود که او توانست و دیگران نتوانستند و شاید هیچ‌وقت هم نتوانند. این، همان راز بزرگ مقوله حس و حال در خوانندگی موسیقی ملی ما است.»
 
در ادامه این نشست، خوانندگانی مانند حسین نوریانی (با سه‌تار یاسین خزایی) در مایه دشتی، وحید صحراپور (با تار محمدعلی بیک‌زاده) در مایه بیات اصفهان و امیر سرمدی (همراه با تار امین دماغ‌گل) در دستگاه سه‌گاه به هنرنمایی پرداختند. سرانجام نیز محمود مخدوم، استاد مهمان این نشست در کنار مجید پایدار (تار) و سهیل الله‌دادیان (تمبک) آوازی را به‌شکل مرکب‌خوانی در دستگاه راست‌پنچگاه اجرا کردند.
 
مظفر شفیعی، قاسم رفعتی، داود فیاضی، محمدملاآقایی‌ روزبهانی، امیر مداح، وحید عسکریان و علیرضا حاجی‌طالب از جمله هنرمندان حاضر در این برنامه بودند. نشست هفتم «آیین آواز» طبق اعلام مجری برنامه، استثنائاً روز دوشنبه، نهم اسفندماه برگزار می‌شود و به بحث و بررسی درباره جلوه‌گری در آواز با حضور استاد محمد منتشری اختصاص دارد.